Леанід Лыч — Беларускі гісторык, публіцыст, Доктар гістарычных навук, прафесар.
"Краіна не можа быць незалежнай, калі ў яе афіцыйным жыцці пануе чужая мова. Чужая мова несумяшчальная з дзяржаўным суверэнітэтам, ёсць самая магутная зброя ў барацьбе з нацыянальнай ідэнтычнасцю, этнакультурнай спецыфікай Беларусі"
"Па-за роднай культурай беларусы становяцца бессыстэмнай этнічнай масай"
"Сённяшні гаротны стан беларускай мовы - гэта не вынік выпадковага збегу якіх-небудзь неспрыяльных акалічнасцяў, гэта і не натуральная асіміляцыя ці добраахвотнае вырачэнне людзьмі свайго роднага слова. Тое, што і раней і зараз нас так моцна хвалюе ў мове, - гэта вынік дзе тонка прадуманай, а дзе проста сама непрыхаванай, грубай дыскрымінацыі самой дзяржавай законных правоў беларускага народа на выкарыстанне матчынага слова ва ўсіх сферах свайго грамадскага жыцця."
"У Беларусi толькi беларусы жывуць на сваёй гiстарычнай радзiме, этнiчнай зямлi. Усю ж астатнюю частку насельнiцтва складаюць не розныя нацыi i народнасцi, а толькi iх прадстаўнiкi."
"Далейшай трансфармацыi беларусаў у безнацыянальную, безаблiчную масу неабходна як мага хутчэй пакласцi канец. Дзякуй Богу, яшчэ не ўсё канчаткова страчана. Але хутка нас могуць залiчыць да рускiх. Такое немiнуча адбудзецца, калi i надалей пры маўклiвай згодзе беларусаў дзяржавай будзе праводзiцца мэтанакiраваная палiтыка русiфiкацыi. Здаровыя колы беларускага грамадства павiнны згуртавацца i рашуча выступiць супраць пераўтварэння насельнiцтва краiны ў нешта “прамежкавае”. I беларуская зямля пераўтворыцца ў тыповую рускую культурна-моўную правiнцыю, насельнiцтва якой будзе называць сябе рускiм, да чаго так iмкнуўся ў другой палове XIX ст. стаўленiк царскiх улад на пасадзе вiленскага генерал-губернатара Мiхаiл Мураўёў."
"Сапраўды незалежнай Беларусь можа стаць толькі тады, калі будзе мець у корані адрозную ад Расіі культурна-моўную прастору, адметныя ад свайго ўсходняга суседа нацыястваральную дзяржаўную палітыку, нацыянальнае аблічча базавага, тытульнага народа краіны"
"Беларусь — аднанацыянальная краiна. У ёй толькi адзiн тытульны народ, i гэтая краiна толькi для беларусаў з’яўляецца метраполiяй, этнiчнай, гiстарычнай радзiмай, Бацькаўшчынай"
"Беларуская нацыя, калi паважае сябе, павiнна мець беларускамоўны дзяржаўны, адмiнiстрацыйна-гаспадарчы, судовы, вайсковы апараты, беларускамоўныя адукацыю, культуру, навуку, афiцыйныя СМI, тапанiмiю, напоўненую сваiмi назвамi. Адным словам, рабiць усё так, як i ў iншых цывiлiзаваных народаў"
"Мова — самы дасканалы i ўсеабдымны крытэрый вызначэння этнiчнай прыналежнасцi культуры. Складзены беларусам на рускай мове тэкст песнi цi напiсаная да яе беларусам музыка — гэта ўжо не элемент беларускай нацыянальнай культуры. Тое ж самае можна сказаць пра оперу, аперэту, драматычны твор, няхай нават напiсаныя на сюжэт з беларускага жыцця"
"Без нацыянальнай школы нельга не толькі забяспечыць нармальнага этнакультурнага развіцця народа, але нават гарантаваць і само яго існаванне"
"Усё, што свядома рабіла і робіць вертыкаль кіраўніка дзяржавы па сціранні культурна-моўных адрозненняў паміж беларускім і рускім народамі на карысць апошняга — гэта не проста памылка, а паводле ўсіх сваіх параметраў сапраўдная нацыянальная здрада, паколькі ў такой сітуацыі нельга забяспечыць краіне фактычную дзяржаўную незалежнасць. Калі ж рэальнасцю стане супольная з Расіяй Саюзная дзяржава, Беларусі са сваім татальна зрусіфікаваным тытульным народам нязначна лепш будзе жыць, чым выкінутай з вады на бераг рыбе"
"Суверэнная Рэспубліка Беларусь яшчэ ніколі не знаходзілася ў такой страшэннай, глабальнай культурна-моўнай залежнасці ад Расіі, як сёння!"
"Менавіта ў баях з рускімі пралілося мора беларускай крыві, панесена найбольш матэрыяльных страт, пераканаўчым сведчаннем чаму з’яўляюцца бесперапынныя войны Маскоўскай дзяржавы з Вялікім Княствам Літоўскім, Рэччу Паспалітай"
"Этап, у якім жывём сёньня, самы пагрозьлівы для нашага народу. Ніколі яшчэ мы не былі так блізка да этнічнага скону, як сёньня."
"Нікому іншаму, як агульнасаюзнаму цэнтру ў Маскве, Беларусь абавязана вядомай усяму свету па сваіх цяжкіх наступствах тэхнагеннай катастрофай на Чарнобыльскай атамнай станцыі. Усё гэта лішні раз сведчыць, як важна кожнаму народу, у тым ліку і беларускаму, быць сапраўдным гаспадаром на сваёй зямлі"
"Для нас, беларусаў, слова «вызваленне» і сёння мае надзвычай важнае значэнне. Ці ж гэта, скажам, не актуальна, вызваліцца з-пад руйнавальнага ўздзеяння «Русского мира» на этнакультурную самабытнасць нашай нацыі?"
"БССР, як недасканаламу, непаўнапраўнаму палітычнаму суб’екту СССР, мы абавязаны паўторным узвядзеннем у нашым краі з 1929 года прыгоннага права ў фармаце калектыўнай сельскай гаспадаркі (калгасы), што зрабіла нас не толькі беднымі матэрыяльна, але і істотна падарвала, аслабіла этнакультурны патэнцыял нашага народа, аслабіла сілы яго супраціву русіфікацыі"
"Ніводная тытульная нацыя не толькі саюзных, але і аўтаномных рэспублік не панесла ад дзяржаўнай русіфікатарскай палітыкі такіх вялізных этнічных стратаў, як беларуская"
"Сусветная практыка дае масу прыкладаў, што са стратай нацыянальнай мовы гiне i нацыянальная культура"
"Звычайна да ўлады прыходзяць i кiруюць краiнай асобы з высокай нацыянальнай свядомасцю, адданыя культурна-моўным традыцыям уласнага народа, шчыра зацiкаўленыя ў захаваннi яго этнiчнай адметнасцi. Дзякуючы такiм асобам дзяржава здольна выратаваць свой народ ад этнiчнай смерцi ў вынiку дэнацыяналiзацыi"
"Калі ж сёння беларусы ў непараўнальна большай ступені нагадваюць рускіх, чым на час скону СССР, дык за гэта трэба «дзякаваць» дарэшты адарваным ад базавых для нашай зямлі культурна-моўных традыцый архітэктарам, ідэолагам нацыянальнай палітыкі Рэспублікі Беларусь і ў першую чаргу яе кіраўніку"
"На працягу ўсяго часу існавання Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі нацыянальнае жыццё нашага народа не было такім страшэнна пакалечаным, абяскроўленым, бесперспектыўным, як сёння"
"Так бедна, як савецкія беларусы, не жылі іх суседзі — літоўцы і латышы. І так не жылі таму, што не ўваходзілі ў склад першай у свеце сацыялістычнай дзяржавы СССР. Не зведалі такой нішчымніцы і нашы суродзічы з Другой Рэчы Паспалітай, не гаворачы ўжо пра саміх палякаў."
"Да сёння застаюцца незабытымі ў памяці напалову разабраныя ўзімку 1938/39 года стрэхі крытых саломаю хлявоў. «Распранулі» ж іх дзеля таго, каб гэтай састарэлай, неспажыўнай з-за працяглага часу знаходжання пад сонцам, снегам і дажджом саломай карміць галодную жывёлу"
"Уладныя структуры ў найважнейшай сферы жыццядзейнасцi свайго народа — культуры — мэтанакiравана праводзяць русiфiкатарскую палiтыку"